Przyczyny powstawania konfliktów? (S. Chełpy i T. Witkowskiego)
- Brak komunikacji
- Błędy komunikacyjne tzw. stopery komunikacyjne
- Różnice kulturowe
- Odgrywanie ról dziecko, rodzic, dorosły lub wg.Karpmana „trójkąt dramatyczny”
- Niezaspokojenie potrzeb, szczególnie pomiędzy stronami, które są od siebie silnie zależne
- Samoocena – człowiek poszukuje informacji zwrotnych i sądów wartościujących jego działania
- Osobowość
Freud jest autorem teorii, w myśl której każdy z nas posiada kilka różnych ego. Każde ego możemy traktować jako oddzielny zbiór taśm, zapisanych naszymi doświadczeniami.
Ego DZIECKA
To impulsywna i intuicyjna część osobowości
Przymiotniki: usprawiedliwia się, niewiele wart,
podporządkowujący się, przychlebiający się
Komunikaty bazujące na emocjach:
- „chcę, ja tego nie wziąłem, lubię, muszę,
jeżeli on może to ja też”.
Ego DOROSŁEGO
To dojrzała i rozważna część osobowości
Przymiotniki: asertywny, równy, zgodny, rozumiejący
Komunikaty racjonalne bazujące na faktach:
- „co o tym myślisz, spróbujmy się tym zająć,
jakie widzisz rozwiązanie tego problemu,
zastanówmy się jak to zrobić”
Ego RODZICA
To kontrolująca, karząca część osobowości, ale i opiekuńcza
Przymiotniki: arogancki, protekcjonalny, nie słuchający,
używający pierwszej osoby
Komunikaty osądzające, zmuszające do tłumaczenia:
- „dobrze, źle zrobiłeś, prawidłowo,
nieprawidłowo zawsze, nigdy, pamiętaj”
Trójkąt Dramatyczny
W życiu zawodowym, prywatnym, czasami bywa jak w teatrze – z różnych powodów przybieramy pewne „role”, zakładamy „maski”. Czasami jest to spowodowane taką, a nie inną rolą zawodową, świadomą postawą w celu osiągnięcia jakiegoś efektu, jednakże częściej motywy naszej „gry” z innymi ludźmi pozostają głęboko ukryte przed naszą racjonalnością.
Dlaczego „gramy”?
- aby osiągnąć u innych to, czego nie mamy odwagi wypowiedzieć
- aby znaleźć u innych akceptację i uznanie
- aby uniknąć odpowiedzialności i konfrontacji emocjonalnej
- aby zyskać uwagę – choćby negatywnie (to lepsze niż brak jakiejkolwiek uwagi)
- aby uniknąć autentycznych więzi
Role, najczęściej przyjmowane przez ludzi
OFIARA
Ofiary podejmują swoją rolę z pozycji „Jestem bezsilny, ty jesteś lepszy ode mnie” (‑ +). Należy rozróżnić pomiędzy prawdziwymi ofiarami (np. jakiejś katastrofy, choroby), a ofiarami rzekomymi. Ofiary rzekome grają tę rolę, aby zająć pozycję „Ze mnie i tak nic nie będzie”. Takie „ofiary” nie przyjmują pomocy „ratownika” (nie chcą rozwiązania ich problemu, bo to mogłoby spowodować utratę zainteresowania ze strony innych osób).
Typowe gry dla „ofiary”, to:
„Nigdy tego nie zrozumiem”, „Jestem całkowicie przeciążony”, „Czemu akurat mnie to się musiało przytrafić?”
KAT
Postępowanie „kata” wypływa z postawy: „Jestem lepszy niż inni” (+ -). Aby wzmocnić swoją postawę, dokucza innym i rozkazuje co mają zrobić.
Typowe gry dla „kata”, to:
„Zobacz tylko, co ty narobiłeś!”, „Przecież ci tyle razy mówiłem!”, „No, wreszcie cię dopadłem!”.
RATOWNIK
Ratownik chce pomagać i zadawać sobie trud, żeby swoją postawę uczynić łatwiejszą do zniesienia, pokazać innym, iż wie, co jest dla nich najlepsze. W przybieraniu roli ratownika nie chodzi o to, by bezinteresownie komuś pomóc, ale by wybawiając innych z opresji – uzależnić ich od siebie. Ratownik chce pokazać, iż bez niego, inni się nie mogą obejść.
Typowe gry „ratownika”, to:
„Ja tylko chciałem pomóc”, „To wszystko dla twojego dobra”, „Pozwól, że zrobię to za ciebie”
Model stylów reakcji na konflikt wg. H.L. Tosi
i jego współpracowników
Model ten wyróżnia pięć podstawowych stylów reakcji na konflikt:
- rywalizację
- unikanie
- kompromis
- łagodzenie
- kooperacja
Unikanie
To styl charakterystyczny dla ludzi, dla których napięcie
emocjonalne i frustracja spowodowana konfliktem są na
tyle silne, że wolą się wycofać niż rozwiązywać go.
Przyczyny takiego zachowania:
- przeżycia
- przekonania
- taktyka
Łagodzenie
Ten styl stosują osoby, które wolą zrezygnować
z własnych celów niż utracić dobre stosunki z innymi.
Są przekonane, że konflikt jest czymś złym.
Ludzie tacy są dobrze postrzegani społecznie
i często zajmują się działalnością charytatywną.
Rywalizacja
To styl charakterystyczny dla ludzi, którzy patrzą na
konflikt jako na grę do wygrania. Wygrana oznacza
sukces, przegrana porażkę, słabość.
Czasami takie reagowanie na konflikt jest sposobem
obrony.
Kooperacja
Jest to jeden z bardziej efektywnych stylów reagowania
na konflikt, charakterystyczny dla osób asertywnych.
Wynika on z założenia, że zawsze można znaleźć
rozwiązanie, które satysfakcjonuje obie strony zgodnie
z zasadą „win to win”.
Kompromis
To jeden z najbardziej typowych stylów rozwiązywania
konfliktów.
Jego skuteczność szczególnie widać w sytuacji
gdy obie strony mają równą siłę i podobne żądania.
Opiera się na przekonaniu, że każda strona konfliktu
może coś zyskać podczas konfliktu, ale też każda może
coś stracić.
Analiza własnego stylu reagowania na konflikt
powinna rozpoczynać proces rozwiązywania
wszystkich konfliktów, ponieważ pozwala nam
na obniżenia napięcia emocjonalnego.
Można się wyuczyć i przyjmować właściwy styl
reakcji na konflikt.
Autor:
Ekspert BusinessHouse
